ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้ตั้งหอดูดาวมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ขึ้น เมื่อปี พ.ศ.2520 โดยมีอุปกรณ์หลักคือ กล้องดูดาวแบบสะท้อนแสงชนิดคาสซิเกรน ขนาดเส้นผ่าาาศูนย์กลาง 16 นิ้ว (40 เซนติเมตร) ทางกลุ่มวิจัยดาราศาสตร์ ได้พยายามพัฒนาเทคนิคและ อุปกรณ์ต่าง ๆ เพื่อสามารถใช้กล้องดูดาวดังกล่าวในการวิจัยได้ งานวิจัยที่ได้ดำเนินไปตั้งแต่ปี พ.ศ. 2520 ถึงปัจจุบันนั้น มี 2 ลักษณะ คือ งานวิจัยของคณาจารย์ในกลุ่มดาราศาสตร์ โดยขอรับทุนสนับสนุนจากแหล่งทุนต่าง ๆ ในการวิจัย และงานวิจัยของนักศึกษาทั้งในระดับปริญญาตรีและบัณฑิตศึกษา

งานวิจัยหลักที่ดำเนินการในขณะนี้ก็คือ การใช้ระบบโฟโตอิเลกตริก โฟโตเมตรี ร่วมกับกล้องดูดาว ในการวิเคราะห์คุณสมบัติทางฟิสิกส์ของวัตถุท้องฟ้าชนิดต่าง ๆ เช่น ดาวคู่ กระจุกดาว ดาวหาง สารที่อยู่ระหว่างดาว เป็นต้น งานวิจัยทางด้านโฟโตเมตรีนี้ได้รับการพัฒนาโดยกลุ่มดาราศาสตร์อย่างต่อเนื่อง มีการจัดหากล้องดูดาวขนาดต่าง ๆ เครื่องวัดที่ทันสมัย ระบบคอมพิวเตอร์ที่ใช้ควบคุม สัญญาณและเก็บข้อมูล ตลอดจนการพัฒนาเทคนิคทันสมัย มาใช้ในการวิจัยทางโฟโตอิเลกตริก โฟโตเมตรี อย่างมีประสิทธิภาพ

การจัดตั้งหน่วยวิจัยดาราศาสตร์โฟโตเมตรี ทำให้เห็นทิศทางของงานวิจัยในแขนงดาราศาสตร์ ของภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ ได้ชัดเจนยิ่งขึ้น ในอันที่จะนำไปสู่ความเป็นเลิศทางวิชาการในศาสตร์แขนงนี้ การสนับสนุนให้หน่วยวิจัยดาราศาสตร์โฟโตเมตรี สามารถดำเนินการต่อไปได้อย่างมีประสิทธิภาพของคณะวิทยาศาสตร์ จึงนับว่าเป็นสิ่งที่ทางกลุ่มดาราศาสตร์มีความต้องการอย่างยิ่ง

เพื่อรวมกลุ่มนักวิจัยทางด้านดาราศาสตร์ที่มีทักษะความชำนาญทางด้านการใช้เทคนิคทางโฟโตเมตรี ในการศึกษาคุณสมบัติทางฟิสิกส์ของวัตถุท้องฟ้าชนิดต่าง ๆ ตลอดทั้งการร่วมกันวิจัยและเพื่อให้งานดาราศาสตร์ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นที่ยอมรับของบุคคลทั่วไปทั้งในและต่างประเทศ

งานวิจัยหลักที่ดำเนินการอยู่ ได้แก่ การใช้เทคนิคทางโฟโตอิเลกตริก โฟโตเมตรี ศึกษาวัตถุท้องฟ้า โดยมุ่งเน้น ดาวคู่อุปราคา (Eclipsing Binaries) ซึ่งจะศึกษาลักษณะทางกายภาพ กราฟแสง องค์ประกอบวงโคจรของดาวคู่เหล่านี้ และขณะนี้ทางกลุ่มวิจัยดาราศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้ทำความร่วมมือกับกลุ่มวิจัยจาก Yunnan Observatory ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ในการศึกษาค้นคว้าวิจัยดาวคู่ดังกล่าวนี้

กลุ่มดาราศาสตร์ได้รับทุนสนับสนุนจากคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติและ State Science and Technology Comission of China ให้มีโครงการวิจัยร่วมกันระหว่างหอดูดาวมหาวิทยาลัยเชียงใหม่และ Beijing Astronomical Observatory โดยมุ่งเน้นการใช้เทคนิคทางโฟโตเมตรีและสเปกโทรสโคปี เพื่อศึกษาระบบดาวคู่ RS CVn

1. กล้องดูดาวแบบสะท้อนแสง ชนิดคาสซิเกรน ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 16 นิ้ว

2. กล้องดูดาวแบบสะท้อนแสง ชนิดชมิดท์-คาสซิเกรน ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 11 นิ้ว และ 8 นิ้ว

3.ระบบโฟโตอิเลกตริก โฟโตมิเตอร์ แบบหลอดโฟโตมัลติพลายเออร์ของบริษัท Thorn EMI Co. Ltd. พร้อมระบบแผ่นกรองแสงมาตราฐาน U, B, V

4. ระบบโฟโตอิเลกตริก โฟโตมิเตอร์ แบบโซลิดสเตทของบริษัท Optec Inc. พร้อมระบบแผ่นกรองแสงมาตราฐาน U, B, V, R, I

5. ระบบไมโครคอมพิวเตอร์ที่ใช้ควบคุมและบันทึกสัญญาณจากระบบโฟโตอิเลกตริก โฟโตมิเตอร์

6. ระบบ CCD ที่ใช้ในการควบคุมระบบติดตามดาวและถ่ายภาพวัตถุท้องฟ้าโดยคอมพิวเตอร์

7. ระบบการติดต่อเครือข่ายอินเตอร์เน็ต

งานวิจัยด้านดาราศาสตร์ ระหว่างมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และ Beijing Astronomical Observatory ภายใต้การสนับสนุนจากสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติและ National Natural Science Foundation of China เรื่อง “Photometric and Spectroscopic Research on RS CVn Binary Systems with Starspots” ที่ได้ดำเนินการเสร็จเรียบร้อยแล้ว และได้นำเสนอในการประชุมนานาชาติที่ประเทศศรีลังกาแล้ว นั้น คณะผู้วิจัยได้จัดทำรายงานฉบับสมบูรณ์และเสนอให้ผู้ทรงคุณวุฒิพิจารณาทั้งรายงานผลด้วยปากเปล่าและรายงานฉบับสมบูรณ์ ได้รับการประเมินจากผู้ทรงคุณวุฒิว่า เป็นรายงานการวิจัยที่สมบูรณ์ อยู่ในระดับดีมาก (ตามหนังสือที่ วว 0704/1313)

งานวิจัยระหว่างคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ กับ Yunnan Observatory ได้เดินทางไปสังเกตการณ์ระบบดาวคู่ GR Tau และระบบดาวคู่ V-1066 Tau ร่วมกับนักดาราศาสตร์จีน ณ Yunnan Observatory ระหว่างวันที่ 28 พฤศจิกายน 2540-5 ธันวาคม 2540

นายบุญรักษา สุนทรธรรม ได้เดินทางไปร่วมประชุมวิชาการนานาชาติทางดาราศาสตร์ IAU General Assembly ครั้งที่ 23 ณ กรุงเคียวโต ประเทศญี่ปุ่น ระหว่างวันที่ 17-30 สิงหาคม 2540 ได้ปรึกษาหารือแนวทางการพัฒนาวิชาการด้านดาราศาสตร์ระหว่างภูมิภาค และได้รับการทาบทามให้มหาวิทยาลัยเชียงใหม่เป็นเจ้าภาพในการจัดประชุมนานาชาติ เรื่อง “Inter-national School for Yound Astronomers” ในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2544 ซึ่งทางหน่วยวิจัยได้ทำโครงการเสนอสหพันธ์ดาราศาสตร์นานาชาติไปแล้ว เมื่อเดือนมิถุนายน 2541 ซึ่งบัดนี้ได้รับความเห็นชอบแล้ว

1. สุมิตร นิภารักษ์ และคณะ, "การศึกษาบริเวณกัมมันต์บนดวงอาทิตย์ โดยเทคนิคทางโฟโตอิเลกตริก โฟโตเมตรี", การประชุม วทท.18, ณ ศูนย์ประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ จัดโดย มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, ตุลาคม 2535

2. บุญรักษา สุนทรธรรม และมาโนช นาคสาทา, "การวิเคราะห์อุณหภูมิของดาวฤกษ์ที่มีชนิด สเปกตรัมช่วงถ่ายในแถบขบวนหลัก โดยเทคนิคทางโฟโตเมตรี", การประชุม วทท.18 ณ ศูนย์ประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ จัดโดยมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, ตุลาคม 2535

3. SOONTHORNTHUM, B., "Aspects of Stellar Photometry in Thailand", IAU Colloquium 136 : Stellar Photometry, Trinity College Dublin, IRELAND, 4-7 August 1992.

4. บุญรักษา สุนทรธรรม,สุมิตร นิภารักษ์, อนิวรรต สุขสวัสดิ์, มาโนช นาคสาทา และ วิม เหนือเพ็ง, "การวิเคราะห์สภาวะทางกายภาพของบรรยากาศดาวฤกษ์ที่มีอุณหภูมิผิวต่ำ โดย เทคนิคทางโฟโตเมตรีในแถบอินฟราเรด", การประชุม วทท 19, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, ตุลาคม 2536

5. สุมิตร นิภารักษ์, อนิวรรต สุขสวัสดิ์, มาโนช นาคสาทา, วิม เหนือเพ็ง และบุญรักษา สุนทรธรรม, "การวิเคราะห์โชติมาตรปรากฏของดาวคู่ที่มองเห็นได้บางดวงในช่วงความยาวคลื่น วี อาร์ ไอ", การปรุม วทท 19, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, ตุลาคม 2536

6. ระวี ภาวิไล, ขาว เหมือนวงศ์, บุญรักษา สุนทรธรรม, บรรยายสัมมนา, "สุริยุปราคาเต็มดวงในประเทศไทย 24 ตุลาคม 2538" การประชุมวิชาการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย ครั้งที่ 20, 19-21 ตุลาคม 2537, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

7. สุมิตร นิภารักษ์, บุญรักษา สุนทรธรรม, หลิว ชิงเหยา, ยัง ยูหลาน, กู้ เชียงห่าว, อนิวรรต สุขสวัสดิ์, วิม เหนือเพ็ง, มาโนช นาคสาทา, 2537, "พารามิเตอร์ทางโฟโตเมตรีของดาวคู่อุปราคาแบบใกล้ชิด บี แอล-อี อาร์ ไอ" การประชุมวิชาการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย ครั้งที่ 20, 19-21 ตุลาคม 2537, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

8. Qingyao Liu, Soonthornthum, B., Shenghong Gu, Yulan Yang, Niparugs, S., Sooksawat, A., Naksata, M. and Bi Wang, "BL ERIDANI : An Unstable W UMa System with Spotted Components : Third Pacific Rim Conference on Recent Developments on Binary Stars Research, Chiang Mai, Thailand, October 26-November 2, 1995.

9. Soonthornthum, B., "Astronomy in Thailand : Third Pacific Rim Conference on Recent Developments on Binary Stars Research, Chiang Mai, Thailand, October 26 November 2, 1995.

10. N. Sanguansak and J.L. Osborne, "The Distribution Models of Thermal and Non-Thermal Radio Continuum Emission in the Galactic Disk", Journal of the Korean Astronomical Society, 29 : S169-S170, 1996.

11. B. Soonthornthum, "Astronomy Popularization in Thailand", Proceedings of the Second MiniWorkshop : Activities in Popularization and Observations, Besei Astronomical Observatory, pp3-12, August 1996.

12. Qingyao Liu, B. Soonthornthum, Yulan Yang, Shenghong Gu, S. Niparugs, M.L. Aniwat Sooksawat, Bi Wang and m. Naksata, "BL Eridani : An Unstable W Ursae Majoris system with spotted components" , Astron. Astrophys. Suppl. Ser 118, 453-459 (1996.)

13. B. Soonthornthum, "International Cooperation in RS Cvn Binary System Research", UN/ESA Workshop on Basic Space Science, Colombo, Sri Lanka (1996.)

14. อมรรัตน์ อังเวโรจน์วิทย์ และ บุญรักษา สุนทรธรรม “การวิเคราะห์สมบัติทางกายภาพของ ระบบดาวคู่ อาร์ ที ลาเซอร์ที โดยเทคนิควิลสันและเดวินนี”, การประชุมวิชาการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย ครั้งที่ 23, 20-22 ตุลาคม 2540 มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

15. บุญรักษา สุนทรธรรม, บรรยายสัมมนา “มุมมองใหม่ของเอกภพโดยกล้องโทรทรรศน์อวกาศเบิล”, การประชุมวิชาการวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย ครั้งที่ 23, 20-22 ตุลาคม 2540 มหาวิทยาลัยเชียงใหม่