1. ชื่อหน่วยวิจัย : ดาราศาสตร์โฟโตเมตรี
Astronomical Photometry Research Unit
ภาควิชา ฟิสิกส์

2. สมาชิก : ประกอบด้วย

(1) นายบุญรักษา สุนทรธรรม ผู้ประสานงานห้องปฏิบัติการวิจัย
(2) นายสุมิตร นิภารักษ์ สมาชิก
(3) มล.อนิวรรต สุขสวัสดิ์ สมาชิก
(4) นายวิม เหนือเพ็ง สมาชิก
(5) นายมาโนช นาคสาทา สมาชิก
(6) นายวิเชียร ไกรวัฒนวงศ์ สมาชิก
(7) นายสมสวัสดิ์ รัตนสูรย์ สมาชิก

3. หลักการและเหตุผล
ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้ตั้งหอดูดาวมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ขึ้น เมื่อปี พ.ศ.2520 โดยมีอุปกรณ์หลักคือ กล้องดูดาวแบบสะท้อนแสงชนิดคาสซิเกรน ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 0.4 เมตร ทางกลุ่มวิจัยดาราศาสตร์ ได้พยายามพัฒนาเทคนิคและ อุปกรณ์ต่าง ๆ เพื่อสามารถใช้กล้องดูดาวดังกล่าวในการวิจัยได้ งานวิจัยที่ได้ดำเนินไปตั้งแต่ปี พ.ศ. 2520 ถึงปัจจุบันนั้น มี 2 ลักษณะ คือ งานวิจัยของคณาจารย์ในกลุ่มดาราศาสตร์ โดยขอรับทุนสนับสนุนจากแหล่งทุนต่าง ๆ ในการวิจัย และงานวิจัยของนักศึกษาทั้งในระดับปริญญาตรีและบัณฑิตศึกษา
งานวิจัยหลักที่ดำเนินการในขณะนี้ก็คือ การใช้ระบบโฟโตอิเลกตริก โฟโตเมตรี ร่วมกับกล้องดูดาว ในการวิเคราะห์คุณสมบัติทางฟิสิกส์ของวัตถุท้องฟ้าชนิดต่าง ๆ เช่น ดาวคู่ กระจุกดาว ดาวหาง สารที่อยู่ระหว่างดาว เป็นต้น งานวิจัยทางด้านโฟโตเมตรีนี้ได้รับการพัฒนาโดยกลุ่มดาราศาสตร์อย่างต่อเนื่อง มีการจัดหากล้องดูดาวขนาดต่าง ๆ เครื่องวัดที่ทันสมัย ระบบคอมพิวเตอร์ที่ใช้ควบคุม สัญญาณและเก็บข้อมูล ตลอดจนการพัฒนาเทคนิคทันสมัย มาใช้ในการวิจัยทางโฟโตอิเลกตริก โฟโตเมตรี อย่างมีประสิทธิภาพ
การจัดตั้งหน่วยวิจัยดาราศาสตร์โฟโตเมตรี ทำให้เห็นทิศทางของงานวิจัยในแขนงดาราศาสตร์ ของภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ ได้ชัดเจนยิ่งขึ้น ในอันที่จะนำไปสู่ความเป็นเลิศทางวิชาการในศาสตร์แขนงนี้ การสนับสนุนให้หน่วยวิจัยดาราศาสตร์โฟโตเมตรี สามารถดำเนินการต่อไปได้อย่างมีประสิทธิภาพของคณะวิทยาศาสตร์ จึงนับว่าเป็นสิ่งที่ทางกลุ่มดาราศาสตร์มีความต้องการอย่างยิ่ง

4. วัตถุประสงค์และเป้าหมาย
เพื่อรวมกลุ่มนักวิจัยทางด้านดาราศาสตร์ที่มีทักษะความชำนาญทางด้านการใช้เทคนิคทางโฟโตเมตรี
ในการศึกษาคุณสมบัติทางฟิสิกส์ของวัตถุท้องฟ้าชนิดต่าง ๆ ตลอดทั้งการร่วมกันวิจัยและพัฒนาเพื่อให้งานดาราศาสตร์ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นที่ยอมรับของบุคคลทั่วไปทั้งในและต่างประเทศ

5. งานวิจัยหลักที่ดำเนินการอยู่
งานวิจัยหลักที่ดำเนินการอยู่ ได้แก่ การใช้เทคนิคทางโฟโตอิเลกตริก โฟโตเมตรี ศึกษาวัตถุท้องฟ้า โดยมุ่งเน้น ดาวคู่อุปราคา (Eclipsing Binaries) ซึ่งจะศึกษาลักษณะทางกายภาพ กราฟแสง องค์ประกอบวงโคจรของดาวคู่เหล่านี้ และขณะนี้ทางกลุ่มวิจัยดาราศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้ทำความร่วมมือกับกลุ่มวิจัยจาก Yunnan Observatory ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน ในการศึกษาค้นคว้าวิจัยดาวคู่ดังกล่าวนี้
กลุ่มวิจัยดาราศาสตร์โฟโตเมตรี ได้รับทุนวิจัยร่วมระหว่าง ไทย-จีน จากคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ และ National Natural Science Foundation of China ในการวิจัยเรื่อง "Analysis of Physical properties and Evolutions of Some Near-Contact Binary Star System" ระหว่างปี 2543-2545

6. อุปกรณ์/เครื่องมือวิจัยหลักที่มีอยู่แล้ว
6.1 กล้องดูดาวแบบสะท้อนแสง ชนิดริชชี-เครเทียน ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 0.5 เมตร
6.2 กล้องดูดาวแบบสะท้อนแสง ชนิดคาสซิเกรน ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 0.4 เมตร
6.3 กล้องดูดาวแบบสะท้อนแสง ชนิดชมิดท์-คาสซิเกรน ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 0.275 เมตร และ 0.2 เมตร
6.4 ระบบโฟโตอิเลกตริก โฟโตมิเตอร์ แบบหลอดโฟโตมัลติพลายเออร์ของ University of Nebraska, Lincoln, U.S.A. ที่มอบให้มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ พร้อมระบบแผ่นกรองแสงมาตราฐาน B, V (Wide Band) และ u,v,b,y (Intermediate Band)
6.5 ระบบโฟโตอิเลกตริก โฟโตมิเตอร์ แบบโซลิดสเตทของบริษัท Optec Inc. พร้อมระบบแผ่นกรองแสงมาตราฐาน U, B, V, R, I
6.6 ระบบไมโครคอมพิวเตอร์ที่ใช้ควบคุมและบันทึกสัญญาณจากระบบโฟโตอิเลกตริก โฟโตมิเตอร์
6.7 ระบบ CCD ที่ใช้ในการควบคุมระบบติดตามดาวและถ่ายภาพวัตถุท้องฟ้าโดยคอมพิวเตอร์
-Photometrics
-Compuscope
- Apogee
6.8 ระบบการติดต่อเครือข่ายอินเตอร์เน็ต
6.9 ระบบ CCD Spectrograph

7. ผลสัมฤทธิ์ทางการวิจัย ระหว่างปี พ.ศ.2544-2545
7.1 โครงการวิจัยและการดำเนินงาน
7.1.1 หน่วยวิจัยดาราศาสตร์โฟโตเมตรี ได้ทำการวิจัยตามโครงการความร่วมมือกับต่างประเทศ (ไทย-จีน) ในหัวข้อ "การวิเคราะห์คุณสมบัติทางกายภาพและการวิวัฒนาการของระบบดาวคู่แบบเกือบแตะกันบางระบบ" กับคณะนักวิจัยจากหอดูดาวยูนนาน ตั้งแต่เดือนธันวาคม 2542 โดยการสนับสนุนจากสำนักคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ และ National Natural Science Foundation of China และ ได้ส่งรายงานความก้าวหน้า
- ครั้งที่ 3 ( ธันวาคม 2543 - พฤษภาคม 2544)
- ครั้งที่ 4 ( มิถุนายน 2544 - พฤศจิกายน 2544)
- ครั้งที่ 5 ( ธันวาคม 2544 - มกราคม 2545)
7.1.2 สมาชิกหน่วยวิจัย 2 คน เดินทางไปทำวิจัย ณ หอดูดาวยูนนาน ประเทศสาธารณประชาชนจีน ระหว่างวันที่ 9-12 ธันวาคม 2544 โดยสังเกตการณ์ดาวคู่อุปราคาแบบแตะกัน 2 ระบบ คือ
(1) ดาวคู่อุปราคา RZ Tauri
(2) ดาวคู่อุปราคา V523 Cassiopiea โดยใช้กล้องดูดาวขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 1 เมตร และ ระบบ ซีซีดี โฟโตมิเตอร์ในช่วงความยาวคลื่นสีเหลือง (V) และ สีน้ำเงิน (B)
7.2 ผลงานวิจัยที่ได้รับการตอบรับให้นำเสนอและตีพิมพ์ในการประชุมวิชาการระดับนานาชาติ นายบุญรักษา สุนทรธรรม ได้รับเชิญให้ไปเสนอผลงานทางวิชาการด้านดาราศาสตร์ และ เป็น Scientific Organizing Committee (SOC) ของการประชุมวิชาการระดับนานาชาติ
(7.2.1) การประชุม Pacific Rim Conference on Stellar Astrophysics ณ เมือง Xian ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน โดยจะไปเสนอผลงานวิจัยเรื่อง "Hot Spot Model for GR Tauri"
(7.2.2) การประชุม ICHA/IAU International Conference on Astronomical Instruments and Archives from the Asia-Pacific Region ณ เมือง Cheongju ประเทศเกาหลี โดยจะไปเสนอผลงานวิจัยเรื่อง "Solar Shadow and City Walls of Chiang Mai"
7.3 สมาชิกหน่วยวิจัยได้รับเชิญไปทำวิจัยทางดาราศาสตร์ ณ ต่างประเทศ
นาย วิเชียร ไกรวัฒนวงศ์ได้รับเชิญจาก Gunma Astronomical Observatory, Tagayama, Japan ให้ไปทำวิจัยทางด้านโฟโตเมตรี สเปกโทรสโคปี และ อินฟราเรดทางดาราศาสตร์ ระหว่างเดือนกรกฎาคม 2544 - กุมภาพันธ์ 2545 ( 8 เดือน)