นักวิจัยคณะวิทย์ มช. ร่วมทีม ม.เกษตร จุฬาฯ และนักวิจัยต่างชาติ พัฒนานวัตกรรมนาโนวัคซีนประจุบวก ป้องกันการเกิดโรคฟรานซิสเซลโลซิสและโรคเหงือกเน่าในปลานิล ภายใต้งานวิจัยในหัวข้อ Development of a bivalent mucoadhesive nanovaccine to prevent francisellosis and columnaris diseases in Nile tilapia (Oreochromis niloticus) โดยวัคซีนที่พัฒนาขึ้นนี้ เป็นแนวทางสำคัญในการนำไปประยุกต์ใช้เพื่อเป็นประโยชน์สำหรับอุตสาหกรรมการเลี้ยงปลานิลเชิงพาณิชย์ทั่วประเทศ 

การเกิดโรคฟรานซิสเซลโลซิส (francisellosis) ที่มีสาเหตุจากเชื้อ Francisella orientalis sp. nov. และโรคเหงือกเน่า (columnaris) ที่มีสาเหตุจากเชื้อ Flavobacterium oreochromis ส่งผลกระทบต่อผลผลิตโดยรวมของปลานิลในอุตสาหกรรมการเลี้ยงปลานิล ซึ่งเป็นหนึ่งในแหล่งอาหารประเภทโปรตีนที่สำคัญของประเทศไทย ทางคณะผู้วิจัยจึงมีแนวคิดในการพัฒนานวัตกรรมนาโนวัคซีนประจุบวกเกาะติดเยื่อเมือก สำหรับป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรียทั้งสองชนิดพร้อมกัน โดยวิธีการแช่ (bivalent mucoadhesive immersion nanovaccine) วัคซีนที่ใช้เป็นชนิดเชื้อตาย โดยใช้เทคโนโลยี nanoencapsulation ในการกักเก็บวัคซีนภายในอนุภาคนาโนอิมัลชัน ที่ห่อหุ้มด้วยสารลดแรงตึงผิวประจุบวก (cationic lipid surfactant) และมีการทดสอบและวิเคราะห์สมบัติต่าง ๆ ของอนุภาคนาโนวัคซีน ทั้งทางด้านเคมีฟิสิกส์และด้านชีวภาพ

จากนั้นจึงทำการทดสอบประสิทธิภาพการกระตุ้นภูมิคุ้มกันของวัคซีน โดยตรวจหาการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันวิทยาในปลานิลที่ผ่านการให้วัคซีน เปรียบเทียบกับปลานิลที่ไม่ได้ให้วัคซีนในระดับห้องปฏิบัติการ เช่น การวัดปริมาณแอนติบอดี้ด้วยเทคนิค enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) การตรวจการแสดงออกของยีนที่เกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกัน โดยวิธีการ quantitative real time PCR เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีการทดสอบการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันของเนื้อเยื่อต่าง ๆ จากปลานิลหลังได้รับวัคซีนในระดับห้องปฏิบัติการอีกด้วย

ผลการทดลองพบว่า นาโนวัคซีนที่พัฒนาขึ้นมีศักยภาพในการกระตุ้นการสร้างแอนติบอดีที่จำเพาะต่อเชื้อทั้งสอง และเพิ่มประสิทธิภาพการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันในปลานิลที่ได้รับวัคซีนทั้งแบบไม่จำเพาะ (innate immunity) ... อ่านบทความฉบับเต็มพร้อมภาพประกอบ Click